Ornament als kritische Praxis – Zum Werk von Sebastian Körbs

Sebastian Körbs' künstlerische Praxis entfaltet sich als ein Denken in Mustern, Fragmenten und Verschiebungen. Seine Werke entstehen nicht aus einem Streben nach Dekoration, sondern aus einer inneren Logik des Ornaments, das sich als strukturelles Prinzip zwischen kultureller Erinnerung, technologischer Formgebung und sinnlicher Präsenz verortet. Das Ornament ist bei Körbs kein ästhetischer Zierrat, sondern ein dynamischer Denkraum, in dem kulturelle Bedeutungen nicht nur verdichtet, sondern aktiv transformiert werden.

In einer Gegenwart, die von planetaren Krisen, digitaler Überformung und posthumanen Transformationen geprägt ist, reagiert Körbs’ Kunst auf die tiefgreifenden Umwälzungen dessen, was im kulturtheoretischen Diskurs als das Anthropozän bezeichnet wird – ein Zeitalter, in dem der Mensch selbst zur geologischen Kraft geworden ist. Doch Körbs formuliert keine didaktischen Botschaften. Vielmehr entstehen aus diesen globalen Herausforderungen formal komplexe und zugleich offene Strukturen, die materielle, soziale und symbolische Ebenen miteinander verschränken.

Im Zentrum seines Werks steht eine ornamentale Proliferation – ein Wuchern, ein Rhizom aus Mustern und Formen, das sich festen Zuschreibungen entzieht. In Anlehnung an Deleuze und Guattari lässt sich diese Form als „rhizomatisch“ beschreiben: netzartig, dezentral, hierarchielos. Körbs’ Ornamentik ist nicht ornamentales Beiwerk, sondern ein performativer Raum von Übergängen, Schwellen und Interferenzen. In ihr wird nicht Bedeutung fixiert, sondern Bedeutung in Bewegung versetzt – ein offenes System, das sich in jedem Werk neu konstituiert.

Diese Prinzipien verdichten sich exemplarisch in der Installation SüS-Tisch, realisiert im Rahmen der Ausstellung GLORIA (2022). Über 1600 einzeln gestaltete Kekse formten ein ornamentales Gesamtbild, das im Akt des Essens performativ aufgelöst wurde. Die Geste des Verzehrs transformierte das Ornament – es zerfiel physisch, gewann aber symbolisch an Tiefe. Körbs setzte hier auf eine aktive Teilhabe des Publikums, das durch seine körperliche Intervention auch in rituelle, kulturelle und soziale Schichten eingebunden wurde. Der SüS-Tisch adressierte kollektive Erinnerung ebenso wie die Fragilität gesellschaftlicher Ordnung und die ephemere Qualität kultureller Praxis.

Eine andere Ausformung dieses Denkens findet sich in der Werkreihe Nabla-Delta (seit 2018). Aus Sperrholz geschnittene, farbig lackierte Körper erscheinen als hybride Figurationen zwischen archaischer Präsenz und technoider Abstraktion. Ihre perforierten „Gesichter“ – weder Maske noch Interface – fungieren als ambivalente Membranen zwischen Sichtbarkeit und Verborgenheit, zwischen Schutz und Offenbarung. Formal erinnern sie an die Maschrabiyyas der islamischen Architektur – ornamentale Gitter, die Licht und Blick lenken, ohne ganz transparent oder opak zu sein. Auch hier artikuliert sich Körbs’ kritisches Ornamentverständnis: nicht als Zeichen, sondern als Filter kultureller Semantik.

Sebastian Körbs’ Werke verweben ästhetische, kulturelle und politische Dimensionen zu einem komplexen Ganzen. Sie verweigern sich der schnellen Lesbarkeit, ohne sich in Beliebigkeit zu verlieren. Seine Kunst operiert in einem postdigitalen Spannungsfeld, in dem Analoges und Digitales, Handwerk und Technologie, Partizipation und Autonomie miteinander verwoben sind. Das Ornament fungiert dabei als epistemisches Medium – als Form des Denkens, das sich in Linie, Fläche, Rhythmus und Volumen artikuliert, ohne begrifflich eindeutig zu sein.

Verortet in einer kritischen Ornamenttradition – von Alois Riegl über Georges Bataille bis hin zu postkolonialen und medientheoretischen Positionen – begreift Körbs das Ornament als diskursives Instrument. Es dient nicht der ästhetischen Verklärung, sondern der Sichtbarmachung kultureller Zuschreibungen, Normen und Machtverhältnisse. In seinen Arbeiten verhandelt sich die Frage nach Identität, Sichtbarkeit und Zugehörigkeit – nicht frontal, sondern über die strukturelle Verschiebung von Ordnungen.

So entsteht über die verschiedenen Werkgruppen hinweg ein Œuvre, das immer neue Konstellationen von Körper, Raum und kulturellem Wissen entwirft. Körbs’ Praxis ist relational, ohne sich in Beliebigkeit aufzulösen. Sie verbindet biografische Erfahrungen mit kollektiven Archiven, formale Präzision mit anthropologischer Offenheit. In diesem Zusammenspiel wird das Ornament zum kritischen Medium einer Kunst, die nicht erklärt, sondern erfahrbar macht – in ihrer Ambivalenz, in ihrer Vielschichtigkeit, in ihrer strukturellen Offenheit.

—--------------------------------------------------------------------

Ornament as Critical Practice – On the Work of Sebastian Körbs

Sebastian Körbs’s artistic practice unfolds as a mode of thinking in patterns, fragments, and shifts. His works do not emerge from a pursuit of decoration, but from an internal logic of ornament that positions itself as a structural principle between cultural memory, technological formation, and sensory presence. For Körbs, ornament is not aesthetic embellishment, but a dynamic space of thought in which cultural meanings are condensed, displaced, and transformed.

In a present shaped by planetary crises, digital overdetermination, and posthuman transformations, Körbs’s art responds to what cultural theorists have termed the Anthropocene—a geological era in which the human has become an active force within nature itself. Yet Körbs does not offer didactic statements. Rather, he develops formally complex and open-ended structures that interweave material, social, and symbolic dimensions.

At the core of his work lies an ornamental proliferation—a rhizomatic expansion of patterns and forms that resists fixed assignments. In reference to Deleuze and Guattari, this structure can be described as “rhizomatic”: networked, non-hierarchical, decentered. Körbs’s ornamentation is not ancillary but performative—a visual field of transitions, thresholds, and interferences. It does not seek to fix meaning but sets meaning in motion, constituting itself anew in every work.

These principles find a striking manifestation in the installation SüS-Tisch, presented as part of the exhibition GLORIA (2022). Over 1600 individually designed cookies formed an ornamental image that was performatively dissolved through the act of eating. The gesture of consumption transformed the work—not only materially but symbolically. Körbs invited active participation, situating the audience within a shared ritual that addressed not only the body but also cultural memory and the fragility of collective order. Art here was not simply presented—it was embodied and simultaneously dissolved.

Another manifestation of this thinking appears in the Nabla-Delta series (ongoing since 2018). Cut from plywood and painted in vibrant colors, the figures oscillate between archaic presence and technoid abstraction. Their perforated “faces”—neither fully masks nor interfaces—function as ambivalent membranes between visibility and concealment, between protection and revelation. Formally, they recall the mashrabiyya of Islamic architecture—ornamental lattice structures that filter light and vision without being fully open or closed. Once again, Körbs’s critical understanding of ornament comes to the fore: not as symbol, but as a filter for cultural semantics.

Sebastian Körbs’s works weave together aesthetic, cultural, and political dimensions into a complex whole. They resist quick legibility without lapsing into arbitrariness. His art operates in a post-digital field where analog and digital, craft and technology, participation and autonomy are intricately entangled. Ornament here becomes an epistemic medium—a way of thinking expressed in lines, surfaces, rhythms, and volumes, resisting fixed definitions while maintaining intellectual depth.

Situated within a tradition of critical ornamentation—from Alois Riegl and Georges Bataille to contemporary postcolonial and media-theoretical perspectives—Körbs understands ornament as a discursive instrument. It does not serve aesthetic glorification, but rather the reflection of cultural attributions, norms, and power relations. His works negotiate issues of identity, visibility, and belonging—not through direct representation, but through structures that elude rapid decoding.

Across his various bodies of work, Körbs constructs an oeuvre that constantly reconfigures the relationship between body, space, and cultural knowledge. His practice is relational without becoming arbitrary; it fuses biographical experience with collective memory, formal innovation with anthropological openness. In this interplay, ornament becomes a medium of critique—an aesthetic thinking that does not explain but makes palpable, in its ambivalence, its multiplicity, and its structural openness.

—-------------------------------------------------------------

Ornamentale Kritik Pratik Olarak – Sebastian Körbs’un Eseri Üzerine

Sebastian Körbs’un sanatsal pratiği, desenler, parçalar ve kaymalar üzerine bir düşünce olarak ortaya çıkar. Eserleri, süsleme arayışından değil, kültürel hafıza, teknolojik biçimlendirme ve duyusal varlık arasında konumlanan yapısal bir ilke olarak ornamandan kaynaklanan içsel bir mantıktan doğar. Körbs için ornament sadece estetik bir süs değil, kültürel anlamların yalnızca yoğunlaşmadığı, aynı zamanda aktif biçimde dönüştürüldüğü dinamik bir düşünce alanıdır.

Gezegensel krizler, dijital aşırı biçimlenme ve postinsan dönüşümlerle şekillenen günümüzde, Körbs’un sanatı, kültür teorisi tartışmalarında Antroposen olarak adlandırılan derin dönüşümlere yanıt verir — insanın kendisinin jeolojik bir güç haline geldiği bir çağ. Ancak Körbs didaktik mesajlar vermez. Bunun yerine, bu küresel zorluklardan ortaya çıkan yapısal olarak karmaşık ve aynı zamanda açık yapılar üretir; bunlar maddi, sosyal ve sembolik düzlemleri birbirine bağlar.

Eserlerinin merkezinde, katı tanımlamalardan kaçan desen ve biçimlerden oluşan, büyüyen ve rizomatik bir ornamental çoğalma yer alır. Deleuze ve Guattari’den esinlenerek bu form “rizomatik” olarak tanımlanabilir: ağsı, merkezsiz, hiyerarşisiz. Körbs’un ornamenti, sadece süsleme öğesi değil, geçişler, eşikler ve müdahalelerle dolu performatif bir alandır. Anlam burada sabitlenmez; hareket haline getirilir — her eserde yeniden kurulan açık bir sistemdir.

Bu ilkeler, 2022’de GLORIA sergisi kapsamında gerçekleştirilen SüS-Masa enstalasyonunda somutlaşır. 1600’den fazla tek tek tasarlanmış kurabiye, yenme eylemiyle performatif olarak çözülen bir ornament bütününü oluşturdu. Tüketim hareketi ornamantı dönüştürdü — fiziksel olarak parçalandı ama sembolik olarak derinleşti. Körbs, izleyicilerin aktif katılımına ve bedensel müdahaleleriyle ritüel, kültürel ve sosyal katmanlara dahil olmalarına dayandı. SüS-Masa, kolektif hafızayı, toplumsal düzenin kırılganlığını ve kültürel pratiğin geçiciliğini ele aldı.

Bu düşüncenin başka bir biçimi, 2018’den beri devam eden Nabla-Delta serisinde görülür. Sperrholzden kesilip renkli vernikle kaplanmış figürler, arkaik varoluş ile teknolojik soyutlama arasında hibrit biçimler olarak ortaya çıkar. Delikli “yüzleri” — ne maske ne arayüz — görünürlük ile gizlilik, koruma ile açıklık arasında ikili membranlar işlevi görür. Biçimsel olarak İslami mimarideki ışık ve görüşü yönlendiren ancak tamamen şeffaf veya opak olmayan Maschrabiyya motiflerini anımsatır. Burada da Körbs’un eleştirel ornament anlayışı kendini gösterir: bir işaret değil, kültürel anlamın filtrelenmesidir.

Sebastian Körbs’un eserleri estetik, kültürel ve politik boyutları karmaşık bir bütün olarak örer. Hızlı okunabilirliği reddeder, ancak rastgeleliğe düşmez. Sanatı analog ile dijital, el işçiliği ile teknoloji, katılım ile özerkliğin iç içe geçtiği post-dijital bir gerilim alanında işler. Ornament burada epistemik bir ortamdır — düşünce biçimi olarak çizgi, yüzey, ritim ve hacimle ifade edilir, ancak kavramsal olarak net değildir.

Alois Riegl’den Georges Bataille’ye, postkolonyal ve medya teorisi yaklaşımlarına kadar uzanan eleştirel ornament geleneği içinde konumlanan Körbs, ornamenti söylemsel bir araç olarak görür. Estetik yüceltmeye değil, kültürel atıfların, normların ve iktidar ilişkilerinin görünür kılınmasına hizmet eder. Eserlerinde kimlik, görünürlük ve aidiyet sorularını doğrudan değil, düzenlerin yapısal kayması üzerinden müzakere eder.

Farklı eser grupları aracılığıyla beden, mekân ve kültürel bilginin yeni konstelasyonlarını tasarlayan bir œuvre ortaya çıkar. Körbs’un pratiği ilişkiseldir; rastgeleliğe düşmeden biyografik deneyimleri kolektif arşivlerle, biçimsel hassasiyeti antropolojik açıklıkla bağlar. Bu etkileşimde ornament, açıklamaktan çok deneyimleten, çok katmanlı, ikili ve yapısal açıdan açık bir sanatın kritik ortamı haline gelir.